فدرال رزرو و آینده بازار مالی وکالایی

دکتر کیارش مهرانی

استادیار و مدرس علوم مالی

ریاست هیئت مدیره سبد گردان مانی

اقدام فدرال رزور در افزایش نرخ بهره باعث شوک جدیدی به قیمتهای جهانی کالاها (کامودیتی) وارد کرد به طوری که قیمت جهانی مس از 9230 دلار در هفته گذشته به 8600 دلار امروز (دوم تیر 1401) و قیمت فولاد کویل آمریکا با 27درصد کاهش نسبت به ماه گذشته را ثبت نموده است.

جروم پاول، رئیس فدرال رزرو  در تلاش است که در نبرد طوفانی بانک مرکزی با تورم ،سیاستهای فدرال رزرو را طوری اعمال کند که افزایش نرخ بهره به اندازه کافی منتج به رکود نشود. آقای پاول روز چهارشنبه در اولین جلسه برای استماع کنگره گفت: “این اصلاً نتیجه مورد نظر ما نیست، اما مطمئناً یک احتمال است.” ما در تلاش برای تحریک نیستیم و فکر نمی‌کنیم که نیازی به ایجاد رکود داشته باشیم، اما فکر می‌کنیم که این امر کاملاً ضروری است تا تورم را پایین بیاوریم که در بالاترین حد خود در 40 سال اخیر قرار دارد. اظهارات وی بر چالشی که بانک مرکزی با آن روبه‌رو است تاکید می‌کند، زیرا فدرال رزرو نرخ‌های بهره را با سریع‌ترین افزایش  نرخ از دهه 1980 افزایش می‌دهد تا شیب رشد اقتصاد را کاهش دهد و تورم سرعت نگیرد

افزایش هزینه های سوخت و اختلالات زنجیره تامین ناشی از جنگ روسیه علیه اوکراین باعث افزایش قیمت ها در ماه های اخیر شده است. این فشارها با افزایش تقاضا در سال گذشته منتج به تورم بالاتری از حد انتظار مقامات فدرال رزرزو در اقتصاد است و از طرفی محرک های اولیه تهاجمی دولت بایدن، به تورم بسیار بالا منتج شده است. بانک مرکزی به دنبال آن است که با سرد کردن تنور رشد اقتصاد به اندازه کافی برای کاهش تورم، اما بدون ایجاد رکود، یک فرود به اصطلاح نرم را مهندسی کند.

 در حقیقت دستیابی به تورم هدف 2 درصدی فدرال رزرو با  ایجاد بازار کار قوی بسیار چالش برانگیز خواهد بود.

فدرال رزرو نرخ بهره وجوه فدرال را سه بار از نزدیک به صفر به محدوده بین 1.5 تا 1.75 درصد افزایش داده است که شامل افزایش 0.75 درصدی نرخ در هفته گذشته بود که بزرگترین میزان افزایش در 28 سال اخیر است. آقای پاول و چند تن از همکارانش نشان داده اند که افزایش دیگری به این بزرگی ممکن است در نشست بعدی فدرال رزرو، در حدود تاریخ 26 تا 27 ژوئیه، اعمال شود.

پیش‌بینی‌های جدید مقامات فدرال رزرو که هفته گذشته منتشر شد نشان می‌دهد که هر 18 مورد انتظار دارند نرخ وجوه فدرال رزرو را حداقل به 3 درصد در سال جاری افزایش دهند و بیشتر آنها شاهد افزایش آن به محدوده بین 3.25 تا 3.5 درصد تا دسامبر هستند. این رقم بالاترین سطحی است که پس از بحران مالی سال 2008 در سال 2018 به آن رسیده بود، یعنی نرخ بهره 1 درصد فراتر خواهد رفت.

نرخ وجوه فدرال و نرخ یک شبه وام‌های بین بانک‌ها، بر هزینه‌های استقراض در کل اقتصاد، از جمله نرخ وام مسکن، کارت‌های اعتباری و وام‌های تجاری تأثیر می‌گذارد. انجمن بانکداران وام مسکن روز چهارشنبه گزارش داد که متوسط ​​وام مسکن ثابت 30 ساله به 5.98 درصد در هفته گذشته افزایش یافته، که از 5.65 درصد در هفته قبل، به بالاترین سطح از سال 2008 رسیده است . این بزرگترین افزایش یک هفته ای در نرخ های وام مسکن از سال 2009 بوده است.

شاخص قیمت هزینه های مصرف شخصی

شاخص قیمت PCE که هر ماه در گزارش درآمد و هزینه های شخصی منتشر می شود، منعکس کننده تغییرات قیمت کالاها و خدمات خریداری شده توسط مصرف کنندگان در ایالات متحده است. داده های فصلی و سالانه در انتشار تولید ناخالص داخلی گنجانده شده است.

PCE اصلی یا شاخص هزینه مصرف شخصی به استثنای غذا و انرژی اشاره کرد که سریعتر از آنچه که به طور گسترده مورد استقبال قرار گرفته بود کاهش یافته است. پاول که آن را نشانگر خوبی از محل وقوع تورم می داند، گفت که این سنجه “هنوز بسیار بالاتر از آن چیزی است که باید باشد.” اما، او گفت، امسال به طور قابل توجهی تعدیل شده است، به طوری که آخرین متریک نسبت به سال قبل 4.9 درصد افزایش یافته است. شاخص اصلی قیمت مصرف کننده آخرین بار نسبت به سال گذشته 6 درصد افزایش یافت.

تحقیقات نشان می دهد که قیمت مواد غذایی تأثیر زیادی بر انتظارات تورمی دارد. کل CPI در ماه گذشته 8.6 درصد نسبت به سال قبل افزایش یافت و قیمت بیشتر اقلام ضروری دو رقمی شد.

جنگ اوکراین و روسیه  در کنار سیاستهای تورمی آمریکا آینده اقتصاد را با چالش بزرگی مواجه کرده است که ممکن است رکود جهانی وسیعی را داشته باشیم. مدیران اقتصادی با نگاه به فاکتورهای ریسک و رصد دایمی بازار باید هشیار باشند تا از این تلاطم بالا استفاده کنند.احتملاً دولت آمریکا  هزینه های بالای انرژی و نفت 110 دلاری را بر نمی تابد و دیر یا زود به این بازار نفوذ میکند تا تورم  افسار گیسخته را خنثی کند.